Cerddoriaeth gan Joseph Parry, geiriau gan Richard Davies (Mynyddog)
Cymerwyd Cytgan yr Helwyr (Corws yr Huntsmen) o opera Blodwen 1878 gan Dr Joseph Parry (libreto gan Richard Davies (Mynyddog)). Roedd yr opera gyntaf a ysgrifennwyd yn Gymraeg, Blodwen yn llwyddiannus iawn yn ei dydd ac yn dal i gael ei pherfformio yn achlysurol. Mae sawl ari o Blodwen yn dal i fod yn boblogaidd, gan gynnwys y ddeuawd serch rhwng Blodwen a Hywel Ddu, a ffarwel olaf Hywel (fel y mae’n credu) i Blodwen o’r carchar. Mae Cytgan yr Helwyr yn cael ei ganu ar ddechrau Deddf 2 wrth i drigolion Castell Maelor fynd i hela.
Geiriau
Mae’r haul yn codi dros y bryn,
A thonau’r llyn yn llonydd;
Ni awn i hela’r hydd yn glau,
Dros fryniau glynau glenydd,
Dros fryniau glynau glenydd;
Chwythwch yr helgorn o fynydd i fryn,
Nes deffro yr adsain yng ngwaelod y glyn;
Tally ho! Tally ho! Tally ho!
Tally ho! Tally ho! Tally ho!
Awn i hela yr hydd,
Awn i hela yr hydd,
Tally ho! Tally ho!
Awn i hela, i hela yr hydd,
Awn i hela, i hela yr hydd.
Mae’r mynydd mawr yn codi’i ben,
Fry tua’r nen yn union,
I wadd yr helwyr fry yn glau,
I garu’i ochrau geirwon,
I garu’i ochrau geirwon.
Ailchwythwch… [a.y.b.]
Cyfieithiad i’r Saesneg
The sun is rising over the hills
And the sounds of the lake are still
We go to hunt the hart loudly
Over hills, dales (and) glens
Over hills, dales (and) glens
Blow the horn from mountain to hill
Until the echo rises in the bottom of the valley;
Tally ho! Tally ho! Tally ho!
Tally ho! Tally ho! Tally ho!
We will go to hunt the stag.
We will go to hunt the stag.
Tally ho! Tally ho! Tally ho!
We will go to hunt, to hunt the stag.
We will go to hunt, to hunt the stag.
The great mountain raises its head,
Up straight to the heavens,
To invite the hunters to make haste up,
To love its rugged slopes,
To love its rugged slopes.
Blow again… [etc.]
Joseph Parry
Roedd Joseph Parry yn gyfansoddwr Cymreig llwyddiannus iawn a oedd yn byw yng Nghymru ac yn yr UDA. Tynnwyd y gân hon o’i opera Blodwen, sef yr opera cyntaf a berfformiwyd yn y Gymraeg. Pan berfformiwyd Blodwen, roedd yn rhaid sicrhau cynulleidfaoedd, er bod y cymeriadau mewn gwisgoedd, nid oeddent yn gweithredu, gan fod pobl grefyddol ceidwadol yn anghymeradwyo o theatr. Ysgrifennodd hefyd y gân Gymraeg enwog Myfanwy.
Ffynhonnell y cyfieithiad: https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Parry